Intersectionaliteit... een sexy begrip
Een vrouw die een motorfiets repareert met een slijptol; ze stopt met slijpen, doet haar laskap open en kijkt vriendelijk de camera in... dat ben ik in de reclamespot van het nieuwe bier van Lidl genaamd: Kordaat. Deze commercial was vorig jaar te zien en de mannelijke versie zag ik afgelopen week weer voorbijkomen, “voor de man die met gevaar voor eigen leven de zwaarste klussen volbrengt”. Mooie timing dat die commercial er weer is want over een paar dagen, op 8 maart, is het Internationale Vrouwendag. Dé dag om stil te staan bij vrouwen (en mannen!) -kwesties.
Het thema van Internationale Vrouwendag is dit jaar “vrijheid”. Vrijheid van beleven, bewegen, wonen en ook werken. Dit laatste, vrijheid van werken, heeft mijn bijzondere aandacht omdat ik nog aardig wat vrijheidsbeperkingen zie voor vrouwen op de arbeidsmarkt. Hoewel gezegd mag worden dat de positie van vrouwen de afgelopen decennia is versterkt (het percentage van werkende vrouwen en hun positie op de arbeidsmarkt neemt toe op een sneller tempo dan dat het percentage van mannen toeneemt) betekent dit niet dat de verschillen tussen mannen en vrouwen kleiner worden (Koper, 2017). Er is ongelijkheid in de zin van horizontale en verticale segregatie. Horizontaal: dat er typisch “vrouwelijke” banen zijn zoals in de verpleging of onderwijs (Kirby, 2000). Verticaal: dat hoe hoger je op de ladder komt richting leiderschapsposities, hoe minder vrouwen je ziet (Atterton et al., 2019). Voor vrouwen kan er ook sprake zijn van statistische discriminatie: vrouwen worden minder betaald op basis van echte of fictieve vooroordelen dat ze minder productief zijn dan mannen. Vrouwen kunnen ook te maken hebben met double disadvantage: dat niet alleen hun “vrouw-zijn” een ongelijke positie op de arbeidsmarkt met zich meebrengt, maar ook de etnische achtergrond van invloed is; dit zijn factoren die naast elkaar staande effecten hebben (Koper, 2017, 29-31, zie ook Petrillo, 2017).
En dan is er ook de intersectionele discriminatie, waarbij er weinig tot geen rekening gehouden wordt met de wisselwerking tussen de verschillende delen van iemands identiteit zoals geslacht, gender, klasse, etniciteit, geloof en religie, gezondheid. De Amerikaanse juriste Kimberlé Crenshaw bracht onder de aandacht dat verschillende onderdrukkende factoren elkaar kunnen kruisen, nadat vijf zwarte vrouwen bot vingen in een rechtszaak tegen General Motors (Areheart, 2014; McCall 2005, 1771; Purdie-Vaughns et al., 2008). De rechter concludeerde dat er geen sprake was van racisme, omdat er zwarte mannen bij het bedrijf werkten. Ook maakte het bedrijf zich niet schuldig aan seksisme, aangezien er ook witte vrouwen in het bedrijf te vinden waren. Deze rechtszaak opende de ogen voor het “kruispuntdenken” dat nodig is om benadeling op de arbeidsmarkt zo veel mogelijk te voorkomen.
Intersectioneel denken (of kruispuntdenken) kijkt naar verschillende delen van onze identiteit en is daarom niet alleen toepasbaar op vrouwen. Ook mannen kunnen hoog scoren op de intersectionaliteit-meter. De website intersectionalityscore.com is een goed hulpmiddel om een idee te geven van jouw eigen intersectionaliteit. Het zorgt er misschien ook voor dat we meer oog hebben voor de intersectionaliteit van de ander.
Mijn wens voor deze vrouwendag is dat we ons meer bewustzijn van het intersectioneel denken. Vaak werkt het om iets “sexier” te maken, dus misschien dat we intersectionaliteit dan maar moeten omdopen tot een aantrekkelijk en sexy (én respectvol) begrip. We zouden hier zelfs een commercial van kunnen maken: “hey, denk jij al intersectioneel?” Ik juich het in ieder geval toe om dit denken beter en herhalend onder de aandacht te brengen. Hier wil ik een lans voor breken en ik ben bereid een slijptol ervoor te gebruiken.
Referenties:
Areheart, B. A. (2006). Intersectionality and identity: Revisiting a wrinkle in title VII, Civil Rights Law Journal, 17, 199-235.
Atterton, J., Meador, E., Markantoni, M., Thomson, S., and Jones, S. (2019). Exploring the Gender Pay Gap in Rural Scotland, Rural Policy Centre Research report.
Kirby, M. (2000). Sociology in perspective, Oxford: Heinemann.
Koper, R. (2017). Dynamische of wederkerige wisselwerking? Een kwantitatief onderzoek naar gender en etniciteit op de Nederlandse arbeidsmarkt. Universiteit van Amsterdam.
McCall, L. (2005). The Complexity of Intersectionality. Signs: Journal of Women, Culture and Society, 30(3): 1771-1800.
Petrillo, M. (2017). Double disadvantage: The experiences of black, Asian and minority ethnic women in the criminal justice system. Probation Journal, 293-294.
Purdie-Vaughns, V., and Eibach, R.P. (2008). Intersectional invisibility: advantages and disadvantages of multiple subordinate-group identities, Sex Roles, 59(5-6), 377-391.
Lexter Woodley schrijft maandelijks een column op deze plaats.
www.linkedin.com/in/lexterwoodley
www.instagram.com/lexter_woodley
www.twitter.com/lexterwoodley
www.facebook.com/lexter.woodley
Werken bij ALE Delft
ALE Delft is a highly innovative company that specializes in the design, development and production of lightweight structures.
Verder lezen ›